Douwe de Groot en Rebekka Bruin over ‘Operatie Steenbreek’: “Geveltuintjes als een olievlek door de hele gemeente”

SUDWEST-FRYSLAN- De laatste maanden jaren zijn ze op steeds meer plaatsen in het centrum, maar ook daarbuiten, te zien, geveltuintjes, waarbij een deel van de stoeptegels of de klinkerbestrating is vervangen door een tuintje met veelkleurige bloeiende planten, tegen de gevel van een (binnenstad) pand.

Niet alleen leuk om te zien, sfeer verhogend en goed voor het milieu, maar belangrijker nog, het verhoogt het bewustzijn van stadsbewoners dat ze zelf wat kunnen doen tegen de gevolgen van klimaatverandering. In gesprek met Douwe de Groot (55) en Rebekka Bruin (28) over de ‘Operatie Steenbreek’, oftewel de door de gemeente gestimuleerde en gesubsidieerde aanleg van geveltuintjes.

De plaats van handeling is toepasselijk: ‘De Leugenbank’, door Accent automatisering aan de Sneker gemeenschap geschonken en gesitueerd op het oudste stukje nog bestaand openbaar groen van Sneek. Waar tot het jaar 1843 de Noorderpoort heeft gestaan op het punt waar de Prins Hendrikkade en de Parkstraat elkaar ‘de hand schudden’.

Breder trekken dan alleen geveltuintjes

“Het project Geveltuintjes is een van de initiatieven van de gemeente Súdwest-Fryslân om te vergroenen”, vertelt beleidsadviseur Douwe de Groot. “Wil je als gemeente dat zoiets succesvol is dan zul je je ‘stinkende’ best moeten doen om het goede voorbeeld te geven, om als aanjager te functioneren. Want dat er actie moet worden ondernomen is wel duidelijk.”

Rebekka vult aan: “We zien in toenemende mate warme droge zomers en anderzijds, als er dan een bui overkomt, een wolkbreuk en wateroverlast. We zijn virtuozen geworden in het zo snel mogelijk afvoeren van het hemelwater in de riolen door alles te bestraten. Maar het gaat in die felle buien om zulke grote hoeveelheden dat het rioolsysteem het niet aankan met als gevolg wateroverlast. Anderzijds zien we dat door steeds vaker voorkomende droge zomers de grondwaterstand daalt en sommige plantensoorten het niet overleven. De biodiversiteit neemt daardoor af, insectensoorten verdwijnen, vogels zoeken hun heil elders, enzovoorts. Een dergelijke verstoring van de ecologische keten heeft verstrekkende gevolgen. We moeten dus de bakens verzetten en virtuozen worden in het opvangen en vasthouden van water.”

Groene Grachtengordel

“Wij zijn als gemeente begonnen in 2015, tijdens de herinrichting van het kruispunt Oosterpoort, om het nuttige met het aangename te verenigen ten aanzien van de leefomgeving. Met het project ‘De Groene Grachtengordel’. Vanaf de Oosterpoort, tegen de klok in, tot en met de Rienck Bockemakade is er een aantrekkelijke groene wandelstrook aangelegd. Om het rondje te completeren tot een echte gordel staan de Harinxmakade en de Bothniakade nog op ons verlanglijstje. Omdat het hier om een forse en dure operatie gaat, proberen we dat zoveel mogelijk te combineren met andere infrastructurele werkzaamheden, zoals herbestrating, herinrichting van een gebied of onderhoud/vernieuwing van het rioolstelsel. Op die manier maken we werk van werk en besparen we geld.”

Steenbreek

Wat voor het openbare gebied geldt (gemeentegrond), gaat net zo goed op voor particulier grondbezit, tenslotte is dat tussen de 45 en 50 procent in onze gemeente. Dat is te vergroenen met gras maar ook met planten en bomen. Waardoor de leefomgeving aantrekkelijker wordt, maar er tevens minder water in sneltreinvaart via het riool wordt afgevoerd, omdat het wordt vastgehouden. Het dient dus meerdere doelen. “Met de gratis aanleg van een geveltuintje, waarbij een hovenier in opdracht van de gemeente de aanleg verzorgt en de bewoners zelf zorgdragen voor de beplanting, proberen we particulieren zo ver te krijgen om tegels te vervangen door groen. ‘Steenbreek’ dus.”

Het project Geveltuintjes is van start gegaan op initiatief van Anne Hilarides uit Hindeloopen, bewoner van de nieuwe wijk Stadsweide. Van veel weide was daar geen sprake, sterker nog, steen voerde de boventoon. Zij stelde de gemeente voor om zich aan te sluiten bij de Stichting Steenbreek, die de aanleg van geveltuintjes propageert. Om een lang verhaal kort te maken, zo geschiedde. De aftrap vond plaats in 2019 met als eerste geveltuintje dat van initiatiefneemster Anne Hilarides. Gevolgd door twaalf van haar buren, die er ook warm voor waren gelopen.

Douwe de Groot en Rebekka Bruin zijn beleidsadviseurs Groen bij de gemeente Súdwest-Fryslân en ambassadeurs van het project. “Aanvankelijk kwamen er individuele aanmeldingen, maar het werkt als een olievlek. Steeds vaker komt het voor dat hele straten zich aanmelden, zoals in de Nauwe Noorderhorne en het Julianapark het geval was. En vanmorgen ontving ik een aanvraag voor zestien tuintjes op de Prinsengracht. Momenteel ontvangen we per week een stuk of vijf nieuwe aanmeldingen, want het gaat als een lopend vuurtje door de gemeente. Uit Sneek, maar ook uit Workum, Hindeloopen en nog 13 kernen. Voor dit jaar stond het quotum op 150 tuintjes en dat hebben we al ruimschoots gehaald, maar wat ons betreft mogen dat er best een paar honderd per jaar worden.”

Gedetailleerde info en de spelregels vindt u op de website van de gemeente: https://sudwestfryslan.nl/onderwerp/steenbreek/