Iepenloftspul Blauhús bij Greonterp

grootbolsward-ijsselmeerkust
Afbeelding

Van 24 juni tot en met 2 juli vindt bij Greonterp het openluchtspel ‘Vinea Domini Sylkampen’ plaats, opgevoerd door Iepenloftspul Blauhús. Het openluchtspel vertelt het verhaal van de zeilkampen voor katholieke jongeren, die vanaf eind jaren 50 bij It Fliet gehouden werden, bij de Blauhúster Puollen. Hartman Witteveen schreef het stuk en vertelt smakelijk over de totstandkoming. “Dit is Blauhús op zijn best, skouders der ûnder.”

Boer zoekt vrouw 

“Het ontstaan van de ‘Vinea Domini Sylkampen’ ligt bij het gelijknamige kloosterdom, dat zijn oorsprong in Pingjum vond’, vertelt scriptschrijver Hartman Witteveen. Hij legt uit: ‘’Van hogerhand wilde het bisdom de ontmoeting tussen katholieke jongens en meisjes stimuleren en verbreden. Met andere woorden: prille liefdes initiëren zodat er hopelijk relaties en eventueel kinderen uit voort zouden komen. Beschouw het maar als ‘Boer zoekt vrouw’, maar dan eind jaren 50.’

Dicht bij elkaar op een boot

‘In 1959 namen de paters Augustijnen uit Witmarsum het initiatief ‘Actieve vakanties voor katholieke jongeren’ te organiseren. De keuze viel op zeilvakanties, ze vonden domicilie achter de Hylkemaboerderij aan de Blauhúster Puollen bij Greonterp. Deelnemers en instructeurs kwamen met name uit het katholieke zuiden, Brabant en Limburg. Kloosterhoofd Amatus van Straten kreeg de taak om een platform voor jongeren te realiseren. Vakanties voor deze groep waren er al, maar een zeilkamp, dat was er nog niet. Het voordeel van een zeilkamp was, dat vier tot vijf jongeren dicht bij elkaar op een boot zaten en ze ook veel met elkaar moesten overleggen. Ze moesten samenwerken en waren tot elkaar veroordeeld. Na het zeilen konden ze ontspannen aan de wal en plezier maken met zijn allen. Van Straten verzocht pater Simon van Beurden dat hij mede de geestelijke bijstand op de zeilkampen zou verzorgen.”

Succes

Het Blauhúster Bouwbedrijf Bootsma leverde BM’ers, een populaire zeilboot naar ontwerp van kapper Hendrik Bulthuis uit Bergum. Met financiële steun van de middenstand kon er in 1960 een tweedehands houten barak gekocht worden als recreatie- en slaapverblijf. Als tegenprestatie leverde de Blauhúster middenstand eten, drinken en diensten zoals onderhoud van gebouwen en zeilboten. De zeilkampen werden al snel een succes. Zeilschooldirecteur werd Heins Ploum, hij zorgde voor een stevige organisatie.

“Een autoriteit waar naar geluisterd werd”, licht Hartman Witteveen toe. “De jongeren kwamen graag naar de zeilkampen, en de ouders waren blij dat ze hun kroost een week kwijt waren. Vaak boekten ouders het ene jaar alweer voor het volgende jaar. Er waren aparte slaapzalen voor de jongens en meisjes, maar dat zei niet zoveel. Ze waren rebels en gingen ’s nachts naar elkaar toe. Er was veel ‘wille en fertier’ en de jongeren beleefden er een mooie tijd. Uiteindelijk zijn er heuse ‘Vinea huwelijken’ en gezinnen ontstaan uit de zeilkampen. En dus was het doel behaald. Voor de paters gold dat ze aan het ‘non celibataire’ leven hadden gesnuffeld. En dat leidde soms tot uittreding uit het ambt.”

Veel humor en de nodige spanning

Hartman kwam op het idee om een (deels Nederlandstalig, deels Friestalig) openluchtspel over de zeilkampen te maken en laatst zittend zeilschooldirecteur Jos Snijders Blok kende de verhalen. Harmtman: “Er liggen daar echt prachtige verhalen die anderen ook moeten horen en zien. De paters vertelden hun verhalen door, net als oud-zeilinstructeurs Tolsma en Van der Berg. Ik ging aan de slag met het script en kon daarbij mijn eigen gang gaan. Toneel- en scriptschrijver Bouke Oldenhof keek met me mee, dat was heel fijn. Kijk, als je zo’n stuk schrijft wil dat niet zeggen dat je meteen een toneelschrijver bent. Er zit veel humor in het stuk en ook de nodige spanning. Mensen moeten natuurlijk wel geboeid raken én blijven.

Tijdsbeeld

We hebben een grote en leuke club van spelers gevonden: jongeren van 14 tot en met 18 jaar, de instructeurs zijn rond de 20 en de paters zijn weer wat ouder. Regisseur Wouter Dane tilt hen allemaal naar een hoger niveau. Natuurlijk hebben ze kleding uit de jaren 60 en 70 aan, dat past precies in het tijdsbeeld van toen, de flower power. Ook zit er muziek in uit die tijd, bijvoorbeeld van Deep Purple en de Rolling Stones. Elke keer als er een groep spelers af- en opgaat horen mensen muziek uit die periode, die muziek is echt tijdloos.

De barakken van de zeilschool worden feestelijk geopend en vanzelfsprekend zegent meneer pastoor die in. Drie van de originele zeilboten zitten in de voorstelling, er wordt ook echt mee gezeild. En daarmee komen we natuurlijk bij de grootste uitdaging: het weer. Over het weer wordt altijd gepraat, we zullen bezoekers informeren als dat nodig is.”

Fantastische beleving

Hartman Witteveen roemt de geweldige samenwerking met alle betrokkenen. ‘’Spelers, bouwploeg, noem maar op, we doen dit echt met zijn allen. Vijf avonden lang worden 450 mensen per voorstelling teruggebracht in het tijdspad van de zestiger jaren. Het wordt een fantastische beleving op een betoverende locatie. De uitzichten zijn prachtig, het is echt een onontdekte wereld daar bij de Blauhúster Puollen, die godzijdank door de Vinea Paters zijn ontdekt. Iedereen is van harte welkom. Het worden avonden om nooit meer te vergeten en een feest der herkenning.”

Tekst: Amanda de Vries

Fotografie: Mark van Delft